Antioxidanten spelen een essentiële rol in het beschermen van ons lichaam tegen schadelijke stoffen (vrije radicalen), die in verband worden gebracht met celbeschadiging, veroudering en chronische ziekten zoals kanker, hart- en vaatziekten en neurodegeneratieve aandoeningen.
Maar wat zijn vrije radicalen? Wat doen ze? En hoe kun jij je er tegen beschermen?
Wat zijn antioxidanten?
Antioxidanten zijn moleculen die vrije radicalen in het lichaam neutraliseren. Vrije radicalen zijn instabiele atomen die ontstaan als bijproduct van normale lichaamsprocessen, zoals het omzetten van voedsel in energie, maar ook door blootstelling aan omgevingsfactoren zoals luchtvervuiling, sigarettenrook, en UV-straling. Deze vrije radicalen kunnen schade aan cellen en weefsels veroorzaken, wat bekend staat als oxidatieve stress.
Wanneer oxidatieve stress langdurig aanhoudt, kan het leiden tot schade aan DNA, eiwitten en lipiden (vetten). Dit verhoogt het risico op chronische ziekten zoals kanker, diabetes en hart- en vaatziekten. Antioxidanten helpen door vrije radicalen te neutraliseren voordat ze schade kunnen aanrichten.
Wat zijn vrije radicalen?
Vrije radicalen zijn moleculen die één of meer ongepaarde elektronen bevatten. Omdat elektronen de neiging hebben om in paren te bestaan, zijn deze moleculen instabiel en zeer reactief. Om stabiliteit te bereiken, zal een vrije radicaal proberen een elektron van een ander molecuul te stelen of er een af te staan. Wanneer een molecuul een elektron verliest, ondergaat het oxidatie en verandert het zelf in een vrije radicaal.
Dit nieuwe vrije radicaal kan vervolgens weer een elektron van een ander molecuul afnemen, wat een kettingreactie in gang zet. Dit proces kan de moleculaire structuur blijvend veranderen en leiden tot schade.
Belangrijke antioxidanten in voeding
Er zijn verschillende soorten antioxidanten, waarvan de meeste voorkomen in plantaardig voedsel. Hier zijn enkele van de bekendste antioxidanten en waar je ze kunt vinden:
- Vitamine C: Deze wateroplosbare vitamine is essentieel voor de huidgezondheid, immuunfunctie en de bescherming van cellen tegen oxidatieve schade. Je vindt vitamine C in citrusvruchten, aardbeien, paprika’s en broccoli.
- Vitamine E: Dit is een vetoplosbare antioxidant die de celmembranen beschermt. Voedingsbronnen van vitamine E zijn onder andere noten, zaden, spinazie en plantaardige oliën.
- Bètacaroteen: Dit is een voorloper van vitamine A en speelt een belangrijke rol in de gezondheid van ogen en immuunsysteem. Bètacaroteen komt veel voor in wortels, zoete aardappelen, pompoen en donkere bladgroenten.
- Selenium: Selenium is een essentieel mineraal dat de activiteit van antioxidantenenzymen in het lichaam ondersteunt. Het komt voor in paranoten, zeevruchten en volkorenproducten.
- Flavonoïden: Deze groep plantaardige antioxidanten wordt gevonden in fruit, groenten, thee en wijn. Flavonoïden hebben ontstekingsremmende eigenschappen en helpen het lichaam te beschermen tegen hartziekten en kanker.
- Polyfenolen: Voorkomend in voedingsmiddelen zoals bessen, olijfolie en groene thee, helpen polyfenolen ontstekingen te verminderen en ondersteunen ze de algehele gezondheid.
Antioxidanten supplementen?
Het kan in sommige gevallen nuttig zijn om extra antioxidanten via voedingssupplementen binnen te krijgen, vooral naarmate we ouder worden. Naarmate de leeftijd vordert, neemt de natuurlijke productie van antioxidanten in het lichaam af.
Quercetine en antioxidanten
Quercetine is een bioflavonoïde, een voedingsstof die voorkomt in onder andere citrusvruchten, uien, aardappelen en boekweit. Het probleem is echter dat tijdens het koken tussen de 70 en 90 procent van het quercetine in voeding verloren gaat.
Daarnaast wordt van de resterende 10 tot 30 procent die de spijsvertering bereikt, slechts een klein deel effectief opgenomen. Quercetine bindt namelijk aan fytonutriënten (plantaardige stoffen), wat de opname verder belemmert. Hierdoor kan suppletie met quercetine een verstandige aanvulling zijn.
Resveratrol en antioxidanten
Resveratrol is een polyfenol, een gezonde verbinding die onder andere voorkomt in rode wijn, blauwe bessen en pinda’s. Polyfenolen zijn krachtige antioxidanten die in al onze cellen aanwezig zijn en helpen om vrije radicalen te neutraliseren. Vrije radicalen kunnen cellen en weefsels beschadigen, en antioxidanten zoals resveratrol bieden hiertegen bescherming. Bovendien draagt resveratrol bij aan de gezondheid van het hart en de bloedvaten door zijn antioxidatieve eigenschappen.
Het is algemeen bekend dat groenten en fruit de belangrijkste bron van antioxidanten zijn. Toch kan het, om diverse redenen, verstandig zijn om deze aan te vullen met een kwalitatief goed supplement. Bij Vitaal Ouder bieden we bijvoorbeeld antioxidanten in handige supplementvorm aan voor extra ondersteuning.