Berberine is een bitter smakende, gele stof die van nature voorkomt in de wortels, stengels, schors en bessen van diverse planten zoals zuurbes, Canadese geelwortel, stinkende gouwe en Indische berberis, ook wel boomkurkuma genoemd. Deze bioactieve stof werd in de 20e eeuw voor het eerst geïsoleerd uit planten en wordt sindsdien vaak gebruikt in voedingssupplementen. Planten die berberine bevatten, worden traditioneel vanwege hun heilzame eigenschappen gebruikt in de Chinese geneeskunde. In de afgelopen decennia is er steeds meer wetenschappelijk onderzoek verricht naar de gezondheidseffecten van berberine.
Welke voordelen heeft Berberine?
De stof werkt door meerdere biologische routes, waarvan de activering van AMP-geactiveerde proteïne kinase (AMPK) een van de belangrijkste is. AMPK speelt een cruciale rol in de regulatie van energiebalans en glucosemetabolisme. Door AMPK te activeren, kan berberine helpen bij het reguleren van de bloedsuikerspiegel, wat vooral relevant is voor mensen met diabetes type 2.
Therapeutische voordelen van berberine
- Diabetes Type 2 en berberine: Studies tonen aan dat berberine de bloedsuikerspiegel kan verlagen en de insulinegevoeligheid kan verbeteren. Het effect is vergelijkbaar met dat van metformine, een veelgebruikt diabetesmedicijn. Een meta-analyse van 27 gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken concludeerde dat berberine significant bijdraagt aan de verbetering van de glykemische controle.
- Cardiovasculaire gezondheid en berberine: Berberine kan ook de lipidenprofielen verbeteren door het verlagen van LDL-cholesterol en triglyceriden. Het mechanisme achter deze werking is waarschijnlijk gerelateerd aan de vermindering van de productie van cholesterol in de lever en de verbetering van de afbraak van lipiden.
- Gewichtsverlies door berberine: Door zijn invloed op het metabolisme kan berberine bijdragen aan gewichtsverlies. Diverse klinische studies hebben aangetoond dat mensen die berberine innamen een significante afname in hun lichaamsgewicht en Body Mass Index (BMI) ervoeren.
- Antimicrobiële eigenschappen: Berberine bezit sterke antimicrobiële eigenschappen, wat het nuttig maakt bij de behandeling van verschillende infecties, waaronder bacteriële diarree en schimmelinfecties.
Bijwerkingen en veiligheid van berberine
Hoewel berberine veel potentiële voordelen biedt, zijn er ook bijwerkingen gerapporteerd. De meest voorkomende bijwerkingen zijn gastro-intestinale klachten zoals constipatie, diarree en maagkrampen. Berberine kan ook de leverenzymen verhogen, wat wijst op mogelijke levertoxiciteit bij langdurig gebruik. Verder kan berberine interacteren met bepaalde medicijnen, waaronder cyclosporine, waardoor het belangrijk is om medisch advies in te winnen voordat men het supplement inneemt.
Berberine in voeding
Berberine komt van nature voor in verschillende planten, maar je zult het niet snel via je gebruikelijke voeding binnenkrijgen. Om berberine uit voeding te halen, moet je specifiek op zoek gaan naar de bessen van zuurbes of Indische berberis. De zuurbes, die berberine bevat, werd traditioneel in Europa gebruikt om jam te maken. In landen zoals Iran worden de vruchten vaak gebruikt om rijst, vis en vlees mee te kruiden.
Wetenschappelijke onderbouwing van berberine
De effectiviteit van berberine wordt ondersteund door een groeiend aantal wetenschappelijke onderzoeken. Een studie gepubliceerd in het tijdschrift Metabolism toonde aan dat berberine de nuchtere bloedsuikerspiegel en HbA1c aanzienlijk verminderde bij patiënten met diabetes type 2. Een andere studie in Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism rapporteerde verbeteringen in het lipidenprofiel en insulineresistentie na zes maanden gebruik van berberine.
Echter, ondanks de positieve resultaten, roepen sommige wetenschappers op tot voorzichtigheid vanwege het gebrek aan lange termijn data. Meer grootschalige en langdurige klinische onderzoeken zijn nodig om de veiligheid en effectiviteit van berberine volledig te begrijpen.
Samenvattend
Berberine is een veelbelovend supplement met een breed scala aan therapeutische toepassingen. Het kan bijzonder nuttig zijn voor mensen met diabetes type 2 en cardiovasculaire aandoeningen, en het kan ook bijdragen aan gewichtsverlies en de bestrijding van infecties. Desondanks moeten gebruikers zich bewust zijn van de mogelijke bijwerkingen en de interacties met andere medicijnen.
Voorlopig biedt de huidige wetenschappelijke literatuur voldoende bewijs om de voordelen van berberine te ondersteunen, maar verder onderzoek is nodig om een volledig beeld te krijgen van de lange termijn effecten en de optimale dosering. Als zodanig moet berberine voorzichtig en met de juiste doseringen gebruikt worden.
- Indische berberis kan helpen bij het behoud van een normaal cholesterolgehalte en een normale bloedsuikerspiegel.
- Zuurbes kan bijdragen aan een gezonde darmfunctie.
- Canadese geelwortel het immuunsysteem kan ondersteunen.
- Stinkende gouwe en Indische berberis kunnen mogelijk de reinigende werking van de lever bevorderen.
Meer wetenschappelijk onderzoek is echter nodig om deze effecten te bevestigen.
Referenties
- Yin, J., Xing, H., & Ye, J. (2008). Efficacy of berberine in patients with type 2 diabetes mellitus. Metabolism, 57(5), 712-717.
- Kong, W., Wei, J., Abidi, P., et al. (2004). Berberine is a novel cholesterol-lowering drug working through a unique mechanism distinct from statins. Nature Medicine, 10(12), 1344-1351.
- Zhang, Y., Li, X., Zou, D., et al. (2008). Treatment of type 2 diabetes and dyslipidemia with the natural plant alkaloid berberine. Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 93(7), 2559-2565.
- Cicero, A. F. G., Baggioni, A. (2016). Berberine and its role in chronic disease. Advances in Experimental Medicine and Biology, 928, 27-45.